Temat lekcji: Uczniowie i nauczyciele w „Syzyfowych pracach”.
1. Przepisz do zeszytu:
Grono pedagogiczne w gimnazjum w Klerykowie:
NAUCZYCIELE
– Polacy, którzy dostosowali się do zasad rosyjskiej szkoły,
– Polacy – zdrajcy, zaangażowani w działalność rusyfikacyjną,
– Rosjanie wprowadzający do szkoły wszelkimi sposobami język i kulturę rosyjską.
2. Wyszukaj informacje o pedagogach wymienionych w powieści „Syzyfowe prace”. Narysuj w zeszycie tabelę:
Nauczyciel (pierwsza rubryka) Metody nauczania, podejście do uczniów (druga rubryka)
Materiały pomocnicze:(można przepisać lub zmodyfikować)
dyrektor Kriestoobriadnikow – objął posadę po zmianie władz szkoły i wzmożeniu działań rusyfikacyjnych, był wyrozumiały i pobłażliwy, żeby zaskarbić sobie sympatię uczniów („ażeby młodzian nie czuł na sobie tyrańskiego bicza, lecz miłującą rękę ojca”), walczył o to, aby skuteczniej rusyfikować młodzież;
inspektor Zabielskij – wykładał język rosyjski, nadzorował proces kształcenia, kontrolował uczniów, szpiegował, działał bardzo skutecznie: wybranych uczniów obdarzał zaufaniem, zapraszał do domu, częstował ciastkami i wpajał im miłość do literatury rosyjskiej;
Kostriulew – nauczyciel historii – surowy nauczyciel i konsekwentny rusyfikator, wzbudzał strach uczniów, ostro pytał, wywlekał sprawy bolesne dla polskiej młodzieży, skandale, przekłamywał historię;
Majewski – nauczyciel klasy wstępnej – wyparł się swojej polskości, uczy najmłodszych uczniów gimnazjum, pobiera łapówki za korepetycje, które dają uczniom wstęp do szkoły;
Ozierskij – nauczyciel rosyjskiego – wykształcony, znawca Gogola i Puszkina, ale nieudolny i niechlujny, uczniowie go lekceważą, robią, co chcą, rozmawiają po polsku, nauczyciel boi się zareagować, jest roztargniony do tego stopnia, że nie pamięta swojej drogi do domu;
Nogacki – nauczyciel arytmetyki – sumienny, obowiązkowy, surowy, sprawiedliwy, szanowany przez uczniów, którzy czuli do niego respekt, „miał swój własny stalowy system” – uczył uczniów myśleć po rosyjsku;
Leim – nauczyciel łaciny – z pochodzenia Niemiec, osiedlony z rodziną na terenie Polski, jeden z najstarszych profesorów, kiedyś wykładowca historii, języków starożytnych i niemieckiego, teraz zdegradowany, przyjął postawę ugodową, utrzymuje w klasie porządek, karze za mówienie po polsku, jednak w domu sam używa tego języka;
Sztetter – nauczyciel polskiego – idealista, kiedyś dziennikarz i tłumacz Schelleya, człowiek światły, teraz musi pracować, żeby utrzymać liczną rodzinę, uczniowie go nie szanują, władze szkolne ignorują, recytacja Zygiera dostarczyła mu wielu głębokich przeżyć.
3. Zapamiętaj:
Polityka rosyjskich władz oświatowych wobec:
– języka polskiego: zakaz mówienia po polsku nawet w sytuacjach prywatnych, spychanie go na margines zmierzające do zapomnienia;
– języka rosyjskiego: uczenie wszystkiego po rosyjsku, był wszechobecny, kształtował myślenie uczniów;
– literatury polskiej: kontakt z polską literaturą był bardzo ograniczany, zabroniony;
– literatury rosyjskiej: starano się pokazać uczniom piękno literatury rosyjskiej;
– historii Polski: przekłamywanie, manipulowanie faktami, ośmieszanie dziejów narodowych;
– historii Rosji: traktowana jak historia powszechna, ukazanie potęgi, wielkomocarstwowości Rosji.
Osoby wyznania prawosławnego były lepiej traktowane, katolików traktowano z nieufnością, władze poleciły modlić się po rosyjsku.
rusyfikacja – narzucanie innym narodom języka rosyjskiego i kultury rosyjskiej, działania zmierzające do wynarodowienia Polaków (szczególnie skuteczne wobec dzieci i młodzieży)
4. Zapisz w zeszycie:
POSTAWY MŁODZIEŻY
– poddanie się rusyfikacji, obojętność na sprawy narodowe (początkowo Borowicz, także pozostali uczniowie – doceniani, nagradzani przez władze szkolne za ich zaangażowanie, uczęszczanie do rosyjskiego teatru, organizowanie kół literackich – RUSOFILE oraz szukający jedynie zabawy WOLNOPRÓŻNIACY),
– bunt przeciw narzucaniu sposobu myślenia, poszukiwanie samodzielności w myśleniu (organizowanie spotkań „na górce” u Gontali, czytanie samodzielnie wybranej literatury, nie tylko polskiej, otwartość na nowe idee, poszukiwanie wartościowych i ciekawych treści),
– świadomy opór przeciw rusyfikatorom (Zygier, uczeń myślący samodzielnie, świadomy swojej narodowości, ponosi konsekwencje swoich decyzji, zaangażowany w obronę polskości).
5. Zapamiętaj:
Polityka rusyfikatorów miała znaczący wpływ na chłonne młodzieńcze umysły. Krok po kroku eliminowali oni treści związane z polskością i zastępowali je treściami rosyjskimi. Odpowiadali tym samym na naturalną młodzieńczą ciekawość. Jednak kontakt z treściami patriotycznymi obudził w młodzieży poczucie tożsamości narodowej, chęć walki o obronę polskości.
syzyfowa praca – praca bezowocna, wymagająca ustawicznych i bezskutecznych wysiłków, nieprzynosząca
żadnych rezultatów mimo poniesionych trudów
6. Zapisz w zeszycie:
1. Syzyfowa praca to działania rusyfikatorów – działania rusyfikatorów tylko pozornie są skuteczne, gdyż uczniowie pozornie poddają się rusyfikacji, nie zapominają o swojej tożsamości narodowej i wystarczy iskra, by odkryli, kim są naprawdę. Wysiłki rusyfikatorów są daremne, bezsensowne.
2. Syzyfowa praca to działania grupy uczniów klerykowskiego gimnazjum – uczniowie udaremniają działania rusyfikatorów, wytrwale zmagają
się z nimi w walce o swoją narodową tożsamość, nie poddają się przeciwnościom. Prezentują postawę uporu, bezustannego dążenia do celu.
3. Radek na wzór Syzyfa toczy upartą walkę z losem, cierpliwie i wytrwale dążąc do celu.
Dodatkowe informacje: Zanim utrwalił się w wydawnictwach tytuł „Syzyfowe prace”, powieść nosiła dwukrotnie inne tytuły: „Wybawiciel” -1892, „Andrzej Radek- czyli Syzyfowe prace” -1909r. Oddzielnie wydano fragmenty zatytułowane : „Biruta” i „Lekcja języka polskiego”.
Zastanów się, co uzasadnia te cztery tytuły?(ustnie).
Dla chętnych – przygotowanie projektu okładki „Syzyfowych prac” oddającego symboliczne znaczenie tytułu powieści (termin: 15 kwietnia 2020r.)
Comments are closed.